ร่างกายย่อยน้ำตาลได้อย่างไร

หากพูดถึงนํ้าตาล เราจะนึกถึงขนมหวานหรือผงผลึกสีขาวที่เติมลงในอาหาร ร่างกายจะย่อยน้ำตาลได้ทั้งหมด ไม่ว่าโครงสร้างทางเคมีของห่วงโซ่น้ำตาลจะเป็นรูปแบบใด โครงสร้างทางเคมีที่แตกต่างกันของน้ำตาล ประกอบด้วยน้ำตาลโมเลกุลเดียวที่เรียกว่า “โมโนแซ็กคาไรด์” น้ำตาลโมเลกุลคู่หรือ “ไดแซ็กคาไรด์” และน้ำตาลหลายโมเลกุล ซึ่งได้แก่ “โอลิโกแซ็กคาไรด์” หรือ “พอลิแซ็กคาไรด์” ทั้งหมดเหล่านี้ล้วนมีน้ำตาล ซึ่งเป็นสารอาหารประเภทคาร์โบไฮเดรต เป็นแหล่งพลังงานหลักที่สำคัญต่อสมองและกล้ามเนื้อ

การย่อยน้ำตาล

ในปากและกระเพาะอาหาร

การย่อยเริ่มต้นในปาก เอนไซม์ที่เรียกว่า “อะไมเลส” (amylase) ซึ่งอยู่ในน้ำลายจะย่อยสลายน้ำตาลให้เป็นอนุภาคขนาดเล็ก อะไมเลสในน้ำลายมีผลกับน้ำตาลเพียงเล็กน้อยเท่านั้น เนื่องจากน้ำตาลจะใช้เวลาในปากอย่างมีจำกัด เมื่อเคลื่อนที่มาถึงกระเพาะอาหาร อะไมเลสในน้ำลายจะไม่ทำงานเนื่องจากกรดในกระเพาะ หรือที่เรียกว่า “กรดไฮโดรคลอริก” กรดในกระเพาะอาหารยังคงแยกโมเลกุลน้ำตาลออกเป็นชิ้นเล็ก ๆ เช่นเดียวกับปาก

ในลำไส้

การย่อยของน้ำตาลส่วนใหญ่เกิดขึ้นในลำไส้ เอนไซม์หลายชนิดมีความเฉพาะเจาะจงกับชนิดของน้ำตาล เช่น เอนไซม์แลคเตสจะย่อยสลายแลคโตสให้เป็นโมโนแซ็กคาไรด์ (นํ้าตาลโมเลกุลเดียว) ได้แก่ กลูโคสและกาแลคโตส เอนไซม์อื่นๆ ได้แก่ มอลเทส ซูคราส และไอโซมอลเทส ซึ่งย่อยมอลโทส ซูโครส และไอโซมอลโตสตามลำดับ เอนไซม์เหล่านี้จะย่อยสลายน้ำตาลให้เป็นโมโนแซ็กคาไรด์ซึ่งถูกดูดซึมเข้าสู่กระแสเลือดและใช้เป็นพลังงาน

น้ำตาลที่ย่อยไม่ได้

ร่างกายเราไม่สามารถย่อยสลายคาร์โบไฮเดรตที่ย่อยไม่ได้ ประกอบด้วยเส้นใยต่างๆ เช่น เซลลูโลส เฮมิเซลลูโลส เพกติน และกัม ไฟเบอร์จะผ่านเข้าไปในปาก กระเพาะอาหาร และลำไส้เล็กโดยไม่ถูกย่อย ในลำไส้ใหญ่แบคทีเรียบางชนิดย่อยเส้นใยได้ที่เรียกว่า “พรีไบโอติก” กระบวนการหมักจะย่อยสลายพรีไบโอติกทางเคมี ทำให้เกิดกรดไขมันสายสั้นที่ให้พลังงานแก่เซลล์ในลำไส้ พรีไบโอติกช่วยในเรื่องสุขภาพของลำไส้ โดยช่วยให้แบคทีเรียที่ดีและมีประโยชน์เจริญเติบโต พรีไบโอติกทั่วไป ได้แก่ อินูลิน (inulin) น้ำตาลแอลกฮอล์ (sugar alcohol) โอลิโกแซ็กคาไรด์ เป็นต้น

แหล่งน้ำตาลเพื่อสุขภาพ

น้ำตาลที่ดีต่อสุขภาพนั้นมาจากอาหารที่มีคาร์โบไฮเดรตเชิงซ้อน หรือผลไม้และผักสด น้ำตาลในอาหารเหล่านี้ช่วยให้ระดับน้ำตาลในเลือดมีพลังงานตลอดทั้งวัน ของหวานที่มีน้ำตาลขัดสีควรกินเป็นครั้งคราว แต่ควรหลีกเลี่ยงการกินอาหารขยะ เพราะอาจทำให้รู้สึกหงุดหงิดและอยากทานอาหารที่มีน้ำตาลมากขึ้น ดังนั้นควรเลือกอาหารที่มีคุณค่าทางโภชนาการ ธัญพืชไม่ขัดสีแทนเมล็ดพืชสีขาวที่ผ่านการแปรรูปซึ่งโดยทั่วไปจะเติมน้ำตาล เลือกผลิตผลดิบแทนพันธุ์กระป๋องหรือแช่แข็ง และจำกัดการบริโภคน้ำตาลทราย