กลูโคสสำคัญต่อสมองไหม

กลูโคสเป็นน้ำตาลชนิดหนึ่งที่สมองต้องพึ่งพาเป็นแหล่งพลังงาน ระดับกลูโคสที่ลดลงอาจส่งผลเสียต่อการเรียนรู้ กลูโคสสำคัญต่อสมองเพื่อช่วยส่งเสริมการทำงานเหล่านี้ สมองยังใช้กลูโคสมากขึ้นในระหว่างงานทางจิตที่ท้าทาย ดังนั้นจึงมีความสำคัญอย่างยิ่งที่จะต้องรักษาระดับน้ำตาลในเลือด ให้อยู่ในระดับที่เหมาะสมเพื่อการทำงานของสมองอย่างมีประสิทธิภาพ เพื่อให้เรียนรู้และเข้าใจได้อย่างดี การบริโภคอาหารหลัก 5 หมู่ มีสารอาหารที่หลากหลายเป็นประจำช่วยร่างกายได้รับสารอาหารที่จำเป็นอย่างครบถ้วน

กลูโคสสำคัญอย่างไร

กลูโคสเป็นน้ำตาลชนิดหนึ่งส่วนใหญ่ได้มาจากอาหารประเภทแป้ง (ขนมปัง ข้าว พาสต้า และมันฝรั่ง) เช่นเดียวกับผลไม้ น้ำผลไม้ น้ำผึ้ง แยม และน้ำตาลทราย ร่างกายสามารถย่อยคาร์โบไฮเดรตที่ย่อยได้ ในอาหารเหล่านี้ให้เป็นกลูโคส ซึ่งจะถูกขนส่งในกระแสเลือดไปยังสมองและอวัยวะอื่นๆ เพื่อเป็นพลังงานให้กับร่างกายควบคุมความเข้มข้นของน้ำตาลในเลือด หรือ ระดับกลูโคสในเลือด สิ่งนี้เรียกว่าสภาวะสมดุลของกลูโคส

กระบวนการที่เรียกว่า กลูโคนีโอจินิซิส (gluconeogenesis) ช่วยให้ร่างกายสร้างกลูโคสของตัวเองจากการสารอาหารโปรตีนและไขมัน กลูโคสสามารถเก็บไว้ในรูปของไกลโคเจนในตับและในกล้ามเนื้อ ไกลโคเจนจะสร้างพลังงานสำรองที่สามารถเรียกใช้ได้อย่างรวดเร็วเพื่อตอบสนองความต้องการกลูโคสอย่างฉับพลัน (เช่น การออกกำลังกาย) แต่เมื่อการบริโภคกลูโคสจากอาหารไม่เพียงพอ (เช่น การอดอาหาร) ร่างกายจะได้รับกลูโคสจากการสลายไกลโคเจนจากตับและกล้ามเนื้อ ไกลโคเจนในตับจะหมดไปเกือบ 12 ถึง 22 ชั่วโมงหลังรับประทานอาหาร สำหรับกิจกรรมในชีวิตประจำวัน หลังจากนั้นหากร่างกายจะใช้พลังงานมากขึ้นจากการสลายไขมัน

แหล่งพลังงานของสมอง

สมองของเราประกอบด้วยเครือข่ายเซลล์ประสาทมากมาย ซึ่งทำงานอยู่ตลอดเวลา แม้กระทั่งระหว่างการนอนหลับ สารสื่อประสาท ซึ่งเป็นส่วนต่างๆ ของสมองที่ทำหน้าที่เป็นตัวส่งสารเคมี จะไม่ถูกสร้างขึ้นเมื่อขาดน้ำตาลกลูโคส การขาดน้ำตาลหมายถึง การสื่อสารระหว่างเซลล์ที่จำเป็นเหล่านี้จะถูกทำลายลง ทำให้การรับรู้ได้รับผลกระทบ

เพื่อให้ได้พลังงานที่จำเป็นต่อการทำกิจกรรมต่างๆ สมองต้องพึ่งพาน้ำตาลกลูโคสจากกระแสเลือดอย่างต่อเนื่อง อาหารเพื่อสุขภาพควรให้พลังงานทั้งหมด 40-60% จากคาร์โบไฮเดรต ผู้ใหญ่ที่มีน้ำหนักปกติต้องการน้ำตาลกลูโคส 200 กรัมต่อวัน โดยสองในสามของจำนวนนี้ (ประมาณ 133 กรัม) จำเป็นสำหรับสมองเพื่อให้ทำงานได้อย่างปกติ

สมองจะแข่งขันกับส่วนอื่นๆ ของร่างกายเพื่อหากลูโคส เมื่อระดับน้ำตาลในเลือดต่ำมาก เช่น ระหว่างที่อดอาหาร โดยการควบคุมส่วนแบ่งของกลูโคสงเข้มงวดภายใต้สภาวะเหล่านี้ ช่วยให้สมองสามารถรักษาระดับการทำงานได้อย่างสมํ่าเสมอ โดยดำเนินการผ่านกลไกหลักสองประการ ได้แก่

• ประการที่หนึ่ง: โดยดึงกลูโคสออกจากเลือดโดยตรงเมื่อเซลล์ของกลูโคสมีพลังงานต่ำ
• ประการที่สอง: โดยการจำกัดปริมาณกลูโคสที่มีอยู่ในร่างกายส่วนอื่นๆ เพื่อให้สมองมีมากขึ้น

กลไกเหล่านี้จำเป็นต่อการอยู่รอดของสมอง ต่างจากกล้ามเนื้อ (รวมถึงหัวใจ) และตับ สมองไม่สามารถใช้กรดไขมันเป็นเชื้อเพลิงได้โดยตรง

บทส่งท้าย

สมองเป็นอวัยวะที่สำคัญทำงานตลอดเวลาจึงต้องอาศัยกลูโคสเป็นพลังงาน กลูโคสมาจากอาหารและเครื่องดื่มที่มีคาร์โบไฮเดรตโดยตรง หรือร่างกายผลิตขึ้นจากแหล่งที่ไม่ใช่คาร์โบไฮเดรต การรักษาระดับน้ำตาลในเลือดให้อยู่ในระดับที่เหมาะสมดูเป็นประโยชน์ต่อสมอง ช่วยให้เรามีสมาธิในการเรียนรู้ ทำกิจวัตรประจำวัน และมีอารมณ์แจ่มใส ดังนั้นควรรับประทานสารอาหารให้ครบถ้วนในแต่ละวัน เพื่อเป็นประโยชน์แก่ร่างกาย